Zestaw ośmiu fundamentów rozwoju gospodarczego Polski opracowała firma szkoleniowa Training Projects. Raport powstał na podstawie rozmów z ponad tysiącem menedżerów i przedsiębiorców.
Dane do raportu zebrano przy okazji czteroletniego badania „Największe błędy polskich menedżerów”, którego wyniki Training Projects zaprezentował wcześniej. Teraz, na podstawie rozmów z menedżerami, powstał zestaw ośmiu fundamentów rozwoju gospodarczego. Stanowi on odpowiedź na pytanie „co należałoby zmienić w państwie, by firmy się rozwijały, tworzyły miejsca pracy, podnosiły pensje i powiększały zyski”.
Co zmienić
– Badani przez nas menedżerowie wymieniali działania naprawcze związane z ośmioma kluczowymi obszarami – mówi Rafał Szczepanik, prezes Training Projects i koordynator badania. – Związane są one z podatkami, rynkiem pracy, prawodawstwem, sprawnością administracji państwowej i klimatem inwestycyjnym.
Przedsiębiorcy przede wszystkim chcą, by decyzje państwa były jak najdalsze od stwierdzenia „na dwoje babka wróżyła”. By to osiągnąć, przede wszystkim potrzebne jest radykalne uproszczenie prawa i zasad obliczania podatków. Te ostatnie nie muszą być nawet wiele niższe (choć trochę powinny), byle były proste i jasne. Decyzje te powinny być również szybkie, a tam gdzie się da – wychodzić naprzeciw potrzebom przedsiębiorstw. To oznacza zmiany w podejściu do pozyskiwania inwestorów, organizacji pracy urzędów, oraz zatrudnianie i szkolenie profesjonalnych urzędników. Dziś wielu z nich pracuje przez zasiedzenie lub znajomości, a decyzje odwleka miesiącami.
Po drugie, firmy liczą na elastyczny kodeks pracy i niższe koszty pracy. Elastyczność – polegająca m.in. na łatwiejszych zwolnieniach – zaowocuje wcale nie zwolnieniami, a właśnie przyjmowaniem nowych osób. Dziś przedsiębiorcy czasem wolą nie zatrudniać, nawet gdy pojawia się wakat. Boją się bowiem, że gdy dotknie ich kryzys albo jakaś zmiana, raz zatrudnionego pracownika nie dadzą rady zwolnić. W efekcie, choć mogliby tworzyć nowe miejsca pracy, wolą np. dać nadgodziny już pracującym, albo zastosować samozatrudnienie lub wręcz pracę na czarno. Opłacalność dwóch ostatnich metod wynika też z za wysokich kosztów pracy.
Firmy narzekają na zbiurokratyzowanie, do granic możliwości, zasad przyznawania i obsługi funduszy unijnych. Przepisy i procedury są skomplikowane, a dokumentacja rozbudowana (i często niejasna). W efekcie mnóstwo pieniędzy idzie nie na faktyczną realizację projektów, lecz administrowanie papierkami.
Menedżerowie zwrócili też uwagę na priorytet dla drogownictwa. Nie przez przypadek w ostatnich kilkunastu miesiącach inwestorzy szczególnie chętnie spoglądają na województwa małopolskie, śląskie, dolnośląskie i wielkopolskie. To tam powstały autostrady, które są magnesem dla wielkich inwestycji produkcyjnych. A fabryki tworzą setki miejsc pracy i przyciągają kolejne – w usługach.
Drugim powodem atrakcyjności regionu jest edukacja. Dlatego firmy proponują powiązać kształcenie z potrzebami rynku pracy. A w programach szkoły średniej, zamiast wkuwania nieprzydatnej teorii, sugerują przedmioty potrzebne każdemu dorosłemu obywatelowi i pracownikowi, np. podstawy prawa czy finansów osobistych.
8 fundamentów rozwoju gospodarczego państwa
Najważniejsze decyzje i działania
- Uelastycznienie rynku pracy
Eliminacja zbędnych paragrafów kodeksu pracy
Obniżenie kosztów pracy (ZUS, podatki)
Ułatwienie zwolnień pracowników (co w efekcie przy wzroście gospodarczym przekłada się nie na zwolnienia, lecz większą otwartość pracodawców na zatrudnianie – bo nie wiąże się to z dużym ryzykiem, że przyjęta osoba stanie się balastem)
- Uproszczenie i ujednolicenie prawa
Przeprowadzenie audytu polskiego prawa i skasowanie wszystkich przepisów, które są nieprzydatne i martwe
Usunięcie z prawa dyblujących się zapisów – dwóch różnych punktów dotyczących tego samego (i czasem ze sobą sprzecznych)
Rozszerzenie „wiążącej interpretacji prawnej” (obowiązującej dziś w zakresie podatkowym) na inne rodzaje urzędów i decyzji
Uproszczenie prawa podatkowego, wprowadzenie możliwie prostych i jednoznacznych zasad naliczania podatków
- Maksymalne skrócenie postępowań sądowych i odwoławczych
Zmiana przepisów umożliwiających odwlekanie kolejnych rozpraw
Wprowadzenie zasady „postępowań przyspieszonych” w sytuacji, gdy jedna ze stron może zbankrutować, zanim zapadnie wyrok
Poprawa organizacji pracy aparatu sprawiedliwości – to powinno być przedmiotem równie dużej uwagi jak ustawodawstwo i przestępczość
Promocja postępowań mediacyjnych i polubownych
Skrócenie terminów i procedur odwoławczych w prawie o zamówieniach publicznych
- Poprawa klimatu inwestycyjnego
Przekazanie wszystkich budżetów przeznaczonych na promocję Polski w jedne ręce – obecnie te fundusze są rozdrobnione w kilku miejscach
Szybka prywatyzacja, np. poprzez giełdę
Stworzenie stanowiska „rzecznika inwestora” w urzędach gminnych. Byłaby to osoba odpowiedzialna za reprezentowanie interesów i stanowiska inwestora przed pozostałymi urzędnikami. Byłaby zobowiązana do wspierania inwestorów w procesie uzyskiwania decyzji i pozwoleń. W szczególności pomagać powinna firmom zagranicznym, które chcą inwestować w Polsce
Skrócenie czasu podejmowania przez urzędników decyzji dot. przedsiębiorstw (np. budowlanych).
Wsparcie dla tworzenia się wspólnot regionalnych promujących dane regiony, szczególnie turystyczne. Edukacja liderów wspólnot w zakresie marketingu regionu i podejmowaniu wielorodzinnych inwestycji w infrastrukturę turystyczną.
- Uproszczenie procedur otrzymywania i rozliczania dotacji z UE
Rozliczanie beneficjenta dotacji z osiągniętych rezultatów i zmieszczenia się w budżecie projektu, a nie prawidłowości proceduralnej wydania każdej złotówki.
Maksymalne skrócenie i uproszczenie wniosków o dotację
Przekazanie decyzji o przyznaniu dotacji w ręce ekspertów – obecnie robią to często urzędnicy nie mający pojęcia o gospodarce i biznesie.
Skrócenie czasu od złożenia wniosku do przekazania pieniędzy do maks. 3 miesięcy.
- Uznanie inwestycji w drogownictwo i infrastrukturę informatyczną za priorytetowe
Ścisłe powiązanie wielkości budżetu na drogownictwo ze wszystkimi podatkami i opłatami paliwowymi i samochodowymi – ustawowe przekazanie przychodów państwa z tego tytułu wyłącznie na drogi
Zwiększenie wydatków na tworzenie infrastruktury informatycznej w urzędach (wirtualny urząd)
Poprawa efektywności wykorzystania środków UE na drogownictwo.
- Wprowadzenie zasad profesjonalnego zarządzania personelem urzędniczym
Uchwalenie ustawy o zarządzaniu personelem państwa – precyzyjne zasady rekrutacji, system premii i zmiennej części wynagrodzenia za wyniki, system okresowej oceny urzędników, określenie mierników efektywności i jakości dla poszczególnych urzędów i kategorii stanowisk
Powołanie stanowiska Dyrektora Personalnego Administracji Państwowej w MSWiA,
Stworzenie strategii personalnej dla korpusu urzędniczego
- Zmiany w systemie edukacyjnym
Ściślejsze powiązanie systemu edukacji z potrzebami lokalnego rynku pracy, wprowadzenie dla rektorów i dziekanów premii za wysoki procent absolwentów zatrudnionych lub otwierających własne firmy do 3 miesięcy po skończeniu studiów
Zmiana organizacji studiów umożliwiająca łączenie prowadzenia własnej firmy ze studiami dziennymi, dla studentów zainteresowanych tworzeniem firm (uczelniane inkubatory firm)
Wprowadzenie do szkół średnich czterech przedmiotów:
– prawo cywilne i rodzinne
– finanse osobiste i rodzinne
– psychologia społeczna i umiejętność funkcjonowania w zespole
– efektywność osobista i organizacja pracy
Czas na te przedmioty powinien być wygospodarowany poprzez zmniejszenie liczby zajęć teoretycznych z przedmiotów niezgodnych z profilem tematycznym klasy (np. geografii, historii i biologii w mat-fiz).